Gerilim Fırınları

GERİLİM GİDERME

Parçanın yapısında artık gerilimleri minimize ederek daha sonraki üretim aşamaları ya da parçanın son kullanımında oluşabilecek boyutsal değişim risklerini azaltır.

Faydalar;

İşleme ve kesme, plastik deformasyon kadar malzemede gerginlik yaratacaktır. Bu gerginlikler bir sonraki aşamada yapılacak ısıl işlem gibi, eğer kontrolsüz bir şekilde ortaya çıkarsa, istenmeyen boyutsal değişimlere sebep olurlar. İşlemeden sonra oluşan gerginlikleri ve boyutsal değişim riskini minimalize etmek için parçaya gerilim giderme işlemi uygulanır.

Gerilim giderme, normalde kaba işlemeden sonra, final işleme öncesinde örneğin parlatma veya taşlama öncesinde yapılır.

Boyutsal açıdan dar toleransa sahip ve daha sonra işlem görecek parçalara örneğin nitrokarburizasyon gibi, gerilim giderme uygulanmalıdır.

Kaynaklanmış yapılar, gerilim gidermeyle gerilimsiz hale getirilebilir.

Uygulamalar ve malzemeler;

Gerilim giderme, malzemenin yapısını değiştirmez ve sertliğini büyük ölçüde etkilemez. Gerilim giderme, sertleştirilmiş ve menevişlenmiş parçaların sertliğinin değişmemesi için menevişlendiği sıcaklığın yaklaşık 50°C altındaki bir sıcaklıkta yapılmalıdır. Nitrokarburizasyondan önce gerilim giderme 600°C’nin üzerindeki sıcaklıklarda gerçekleştirilmelidir. Bakır ve pirinç alaşımlarına da gerilim giderme uygulanabilir. Paslanmaz çelikler için normalde yüksek sıcaklıkta çözme işlemi gereklidir.

Proses detayları;

Çelik parçalar için gerilim giderme sıcaklığı normalde 550°C ile 650°C arasındadır. Tutma süresi yaklaşık bir iki saattir. Tutma süresinin ardından parçalar fırında ya da havada yavaşça soğutulmalıdır. Yavaş soğutma hızı, malzemedeki sıcaklık değişiminden dolayı oluşacak gerilimleri önlemek için önemlidir. Bu özellikle daha büyük parçaların gerilim gidermesinde çok önemlidir. Yüzeyleri oksidiyondan korumak istenirse gerilim giderme koruyucu gazlı bir fırında gerçekleştirilebilir. Ekstrem koşullarda vakum fırını kullanılabilir. Bakır parçaların gerilim giderme işlem sıcaklığı, alaşımına göre 150°C ile 275°C, pirinç parçalar için 250°C ile 500°C arasındadır.